شرایط اعطای «مرخصی» به زندانیان مشهور

مقامات و مسؤولان قضایی هم همیشه در برابر این گونه ابهامات بر این نکته تأکید داشته اند که اعطای مرخصی به زندانیان تابع ضوابط و قواعد مختص به خود است.

بنابراین با این اوصاف؛ این پرسش مطرح می شود که نگاه نهاد قضایی کشور ما به موضوع مرخصی زندانیان و شرایط اعطای آن چگونه است و تحت چه شرایطی و با چه ضوابطی به زندانیان مرخصی اعطا می شود و این موضوع در کدام قانون مورد توجه قرار گرفته است؟

«قاضی ناظر» اعطای مرخصی به زندانیان را تشخیص می‌دهد

احمد محمدی، عضو هیأت مدیرهانجمن آیین دادرسی مدنی ایران در این باره می‌گوید: آیین‌نامه اعطای مرخصی به زندانیان، کیفیت مرخصی‌ را برای زندانیان مشخص کرده است و بر اساس آن به زندانیان، مرخصی اعطا می‌شود.

وی ادامه می‌دهد: اصولاً دادن مرخصی به تشخیص یک هیأت نظارت در زندان انجام می شود و قاضی «ناظر» در زندان، دستور اعطای مرخصی را می‌دهد.

این حقوقدان ادامه می‌دهد: ممکن است اعطای مرخصی به یک زندانی، حتی در روز اول مراجعه او برای اجرای حکم باشد که قاضیِ زندان، بنا به دلایلی تصمیم بگیرد که این فرد به مرخصی برود.

محمدی معتقد است: بنابراین منعی در مرخصی زودهنگام برای زندانیان وجود ندارد.

وی ادامه می‌دهد: در همین آیین‌نامه موارد خاص برای جرایمی مانند اعدام و یا حبس به دلیل مواد مخدر و زندانیانی که محکوم به چند سال حبس هستند، شرایط خاصی مقرر شده که برای محکومان به اعدام قبلاً گفته می‌شد که باید 5 سال از محکومیت‌شان گذشته باشد تا بتوانند به مرخصی بروند اما اکنون به 4 سال تقلیل یافته است.

عضو هیأت مدیرهانجمن آیین دادرسی مدنی ایران می‌گوید: بنابراین تشخیص و تطبیق شرایط اعطای مرخصی تمام و کمال با قاضی زندان است و فرقی نمی‌کند که فرد زندانی چند روز از محکومیتش گذشته باشد اگر شرایط مرخصی رفتن را داشته باشد قاضی به او مرخصی لازم را می‌دهد.

محمدی همچنین گفت: زمانی که حکمی قطعی و لازم‌الاجراست از نظر قانونی و حقوقی منعی ندارد که مراحل اجرای حکم محکومان، اطلاع‌رسانی شود و به اطلاع عموم برسد.

آئین‌نامه اعطای مرخصی به زندانیان

از سوی دیگر برای روشن روشن بهتر زوایا و شرایط اعطای مرخصی می توان به آیین نامه اجرایی سازان زندان ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور که مصوب 20 آذر سال 84 است و اصلاحیه های بعدی ان  نگاهی انداخت.

این آیین نامه که دارای فصل ها و بخش های متفاوتی است، منبع و مرجع اصلی برای اقدامات گوناگون این سازمان است. در بخش سوم که به موضوع «رابطه محکوم با خروج از مرکز حرفه آموزی و اشتغال یا زندان» اختصاص دارد فصلی تحت عنوان مرخصی زندانیان تعریف شده که در اینجا مفصل به شرایط و ضوابط اعطای مرخصی به زندانیان اشاره شده است.

در ابتدای این فصل بیان شده که  به منظور کمک به تحکیم مبانی و روابط خانوادگی و اجتماعی زندانیان، رفع مشکلات ضروری فردی، خانوادگی و قضایی، بازتوانی اجتماعی و فراهم نمودن زمینه بازگشت دوباره به جامعه و همچنین مشارکت فعال در برنامه‌های اصلاحی، تربیتی، فرهنگی و ورزشی، حرفه‌آموزی و اشتغال، به زندانیان در چهارچوب مواد مربوط به این فصل مرخصی اعطاء می‌شود. ضمنا اعطای مرخصی به زندانیان به عنوان یک حق تلقی نمی‌شود و برخورداری از آن موکول به رعایت مقررات زندان و کسب امتیازات لازم است.

شرایط اعطای مرخصی
در ماده 214 از این آیین نامه درباره موضوع  شرایط اعطای مرخصی به زندانیان گفته شده محکومین به حبس تا 15 سال باید حداقل ‌یک ‌ششم‌ از مدت حبس و محکومین بیش از 15 سال و حبس ابد حداقل سه سال از مدت محکومیت خود را گذرانده باشند و همچنین محکومینی که دارای سابقه محکومیت در جرایم عمدی باشند، به ازای هر سابقه محکومیت یک ماه به نصاب مذکور اضافه می‌شود.

‌علاوه بر این، محکومینی که به لحاظ عدم پرداخت جزای نقدی یا عدم تأدیه محکومیت مالی (موضوع مادتین 1 و 2 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی) و یا هر دو در زندان بسر می‌برند، در صورتی که حداقل یک ماه بابت محکومیت مذکور تحمل حبس نموده باشند دارای شرایط اعطای مرخصی هستند.

در بند ج این ماده به کسب حداقل 200 امتیاز ـ با ذکر 29 معیار ـ برای هر نوبت مرخصی اشاره شده که البته این امتیاز در دستورالعمل صادره از طرف رئیس قوه قضاییه در 7.4.91 به 100 امتیاز کاهش یافته است.

29 معیاری که باعث کسب امتیاز توسط زندانیان برای دریافت مرخصی می شود؛
1ـ رعایت مقررات و امور انضباطی در زندان در هر ماه 10 امتیاز
2ـ همکاری در برقراری نظم و انضباط و پیشگیری از تخلفات داخلی در هر ماه 20 امتیاز
3ـ همکاری در انجام فعالیت‌های فرهنگی در هر ماه 10 امتیاز
4ـ اهتمام به شرکت در نماز جماعت و سایر مراسم مذهبی، در هر ماه 30 امتیاز
5 ـ شرکت در برنامه‌های مربوط به تلاوت، آموزش روخوانی، ترجمه، درک مفاهیم، حفظ قرآن یا نهج‌البلاغه، اخلاق و عقاید، هر برنامه در هر ماه 20 امتیاز
6 ـ قبولی در آزمون دوره‌های مربوط به روخوانی، ترجمه، درک مفاهیم و حفظ قرآن یا نهج‌البلاغه، اخلاق و عقاید، هر دوره 30 امتیاز
7ـ شرکت در دوره احکام سطح 1 و 2 هر کدام در هر ماه 10 امتیاز
8 ـ قبولی در آزمون احکام سطح 1و 2 هر یک 30 امتیاز
9ـ شرکت در هر دوره کتابخوانی 20 امتیاز
10ـ حفظ قرآن به ازاء هر جزء 200 امتیاز
11ـ انتخاب در جشنواره قرآنی شهرستان، استان و یا کشور و یا کسب رتبه در آن، هر کدام 100 امتیاز
12‌ـ اشتغال به تحصیل در هر یک از مقاطع تحصیلی هر ماه 20 امتیاز
13ـ قبولی در هر دوره تحصیلی 30 امتیاز
14ـ شرکت در کلاس‌های فرهنگی، هنری و ورزشی در هر ماه 20 امتیاز
15ـ شرکت در هر یک از دوره‌های تربیت معلم، آموزشیاری یا مربیگری درون زندان 10 امتیاز
16ـ اخذ گواهی در هر یک از دوره‌های تربیت معلم، آموزشیاری یا مربیگری 30 امتیاز
17ـ تدریس در هر یک از امور آموزشی، فرهنگی و ورزشی در هر ماه 20 امتیاز
18ـ کسب رتبه در هر یک از جشنواره‌های فرهنگی، هنری یا مسابقات ورزشی اعم از شهرستان، استان یا کشور 30 امتیاز
19ـ پذیرش در دانشگاه 50 امتیاز
20ـ شرکت در کلاس‌های فنی و حرفه‌ای در هر ماه 10 امتیاز
21ـ اخذ گواهی فنی و حرفه‌ای در هر رشته 50 امتیاز
22‌ـ اشتغال به کار در کارگاه‌ها و انجام امور خدماتی داخل زندان در هر ماه 40 امتیاز
23ـ شرکت در دوره مهارت‌های اساسی زندگی هر مهارت 5 امتیاز حداکثر 50 امتیاز
24ـ اخذ گواهی مربوط به مهارت‌های اساسی زندگی هر مهارت 10 امتیاز حداکثر 100 امتیاز
25ـ شرکت در جلسات و کلاسهای مشاوره و روان درمانی هر ماه 20 امتیاز
26ـ ترک کامل اعتیاد به تأیید بهداری زندان 200 امتیاز
27ـ پرداخت جزای نقدی به ازای یک ‌درصد از مبلغ جریمه 5 امتیاز
28ـ اخذ رضایت شاکی یا شاکیان حداکثر 200 امتیاز(در صورت تعدد شکات میزان امتیازات به تعداد آنها تقسیم خواهد شد.)
29ـ سایر اقدامات و فعالیت‌های پیش‌بینی نشده در این بند به تشخیص شورای طبقه‌بندی 100 امتیاز

میزان مرخصی

در ماده ماده215 این آین آیین نامه درباره میزان مرخصی تأکید شده به محکومین حبس جرایم غیرعمدی و محکومینی که صرفاً به دلیل عدم پرداخت جزای نقدی، دیه و یا محکومیت‌های مالی غیرکیفری در زندان نگهداری می‌شوند در صورت کسب امتیازات لازم به ازای هر دو ماه، سه تا پنج روز مرخصی تشویقی اعطا می‌گردد.

همچنین به محکومین سایر جرائم که امتیازات لازم را کسب نمایند در صورت فقدان سابقه محکومیت در جرایم عمدی به ازای هر سه ماه و در صورت وجود سابقه محکومیت در جرائم عمدی به ازای هر چهار ماه، سه تا پنج روز مرخصی تشویقی اعطا  می‌گردد.البته این مدت در دستورالعمل صادره از سوی رئیس قوه قضاییه از سه تاپنج روز به 10 روز افزایش یافته است.

در این ماده زمان مرخصی زنان سرپرست خانوار و مادران دارای فرزند کمتر از ده سال در صورت کسب امتیازات لازم و فقدان سابقه عمدی محکومیت به ازای هر دو ماه سه تا پنج روز مرخصی تشویقی تعیین شده است.

علاوه بر این، عنوان شده که کسب امتیاز بیشتر از سقف تعیین شده، موجب تمدید مرخصی تشویقی برای زندانیان محکوم در پایان هر دوره مرخصی خواهد بود. تعیین مدت تمدید مرخصی به عهده شورای طبقه‌بندی بوده و در هر صورت نباید این مدت بیشتر از سقف مرخصی در هر دوره باشد و چنانچه فاصله محل سکونت زندانی تا محل تحمل کیفر وی بیش از صد کیلومتر باشد، به تشخیص شورای طبقه‌بندی و به تناسب فاصله راه بین یک تا چهار روز برای ایاب‌وذهاب به مدت مرخصی افزوده خواهد شد.

در ماده 216 گفته شده  محکومینی که بنا به تشخیص پزشک زندان نیاز به بستری شدن در مراکز درمانی خارج از زندان را دارند بدون در نظر گرفتن شرایط مذکور در ماده 214 می‌توانند برای یک دوره معالجه، جهت بستری ‌شدن از مرخصی استفاده نمایند و در صورت نیاز به ادامه بستری بیش از یک ماه بنا به تشخیص بیمارستان و تأیید پزشکی قانونی قابل تمدید است در این صورت باید تاریخ و محل بستری مشخص گردد تا در صورت لزوم از طرف یگان حفاظت زندان بازدید و سرکشی شود.

شرط اساسی اعطای مرخصی به محکومین در ماده 217 موکول به تصویب شورای طبقه‌بندی زندان و اخذ تأمین مناسب توسط مقام قضایی مربوطه شده و بیان گردیده تأمین مأخوذه برای اعطای مرخصی محکومین، حسب مورد پس از تفهیم به زندانی یا وثیقه‌گذار و یا کفیل برای مرخصی‌های بعدی نیز دارای اعتبار بوده و ملاک عمل می‌باشد.

باید خاطرنشان کرد، دادستان محل و یا رئیس حوزه قضایی بخش که عهده‌دار وظایف دادستان می‌باشد می‌توانند با رعایت شرایط پیش‌بینی شده در این فصل با اخذ تأمین مناسب رأساً نسبت به اعطای مرخصی اقدام کنند.
شرایط اعطای مرخصی به زندانیان در مواقع اضطراری در ماده 220 مدنظر قرار گرفته و بیان شده در مواقع اضطراری و بروز حوادث غیرمترقبه متهمین و محکومینی ـ که واجد شرایط اعطای مرخصی نمی‌باشند ـ می‌توانند بنا به تشخیص شورای طبقه‌بندی و موافقت قاضی مجری حکم یا رئیس حوزه قضایی و یا مقام بازداشت‌کننده حداکثر به‌مدت 12 ساعت در روز به صورت تحت‌الحفظ به مرخصی اعزام گردند.

مستثنیات اعطای مرخصی
در این آیین نامه در بند 221 محکومین زیر از شمول اعطای مرخصی مستثنی شده اند:
‌الف ـ محکومین جرایم سرقت مسلحانه و یا مقرون به آزار، ربودن مال دیگری از طریق کیف‌زنی، جاسوسی، اقدام علیه امنیت کشور، آدم‌ربایی، جرایم باندی و سازمان یافته، تجاوز به عنف، دایرکردن مراکز فساد و فحشاء، اسیدپاشی، اخلال در نظام اقتصادی، ورود، تولید، توزیع و فروش مشروبات الکلی، قاچاق مسلحانه و یا عمده مواد مخدر و روانگردان‌ها.
ب ـ محکومین دارای سه سابقه محکومیت به ارتکاب همان جرم.
‌ج ـ محکومینی که به شرارت مشهورند.
‌د ـ محکومین به قصاص و اعدام.
‌تبصره1ـ منظور از قاچاق عمده مواد مخدر و روانگردان‌ها مواردی است که مجازات قانونی جرم حبس ابد یا اعدام باشد.
‌تبصره2ـ اعطای مرخصی به محکومین جرائم سرقت در ایام نوروز ممنوع است.

اما در ماده 224 گفته شده زندانیان محکومی که به هر دلیل واجد شرایط لازم برای برخورداری از مرخصی نباشند در مواقع اضطراری و یا خاص به پیشنهاد شورای طبقه‌بندی و موافقت دادستان محل می‌توانند از یک نوبت مرخصی بهره‌مند شوند.

لازم به ذکر است مدت مرخصی زندانیان جزو مدت محکومیت آنان محسوب گردیده، لیکن در صورت غیبت، ایام غیبت جزء مدت محکومیت احتساب نمی‌شود و چنانچه زندانی پس از اعطای مرخصی غیبت نماید، علاوه بر مجازات قانونی برای بار اول به مدت 6 ماه و برای بار دوم یک سال و برای نوبت سوم تا پایان مدت محکومیت از مرخصی محروم خواهد شد و در صورتی که زندانی پس از پایان مرخصی به زندان مراجعت ننماید و توسط مأمورین دستگیر و تحویل زندان شود تا پایان مدت محکومیت از مرخصی محروم خواهد شد. که البته چنانچه غیبت زندانی به تائید دادستان محل، رئیس حوزه قضایی بخش که عهده‌دار وظایف دادستان می‌باشد و یا شورای طبقه‌بندی، موجه تشخیص داده شود، زندانی غائب از مرخصی مشمول حکم این ماده نخواهد بود.

در این آیین نامه احتمالات رخ دادن اعمال بزهکاری توسط زندانی در ایام مرخصی هم پیش بینی شده و در ماده 226ـ گفته شده زندانیانی که در حین مرخصی و یا اشتغال خارج از زندان مرتکب جرم عمدی می‌شوند، برای بار اول تا یک سال و برای بار دوم تا دو سال و برای بار سوم تا سه سال از مرخصی محروم خواهند شد.

از جهت نظارت بر زندانیان در دوران مرخصی در ماده 227 تصرح شده دادستان یا شورای طبقه‌بندی می‌توانند برای زندانیانی که به مرخصی اعزام می‌شوند تکالیفی از قبیل معرفی نوبه‌ای به مراجع انتظامی، عدم حضور در برخی از اماکن در حین مرخصی مقرر دارد و چنانچه زندنیان دستورات صادره را رعایت ننمایند، باقی مانده مرخصی آنان ملغی و از یک نوبت مرخصی بعدی محروم خواهند شد.

تسهیل در مرخصی شامل کدام زندانیان می‌شود؟

البته در راستای ساماندهی زندانیان و کاهش جمعیت کیفری زندان ها دستورالعملی در 29 ماده صادر شده که در ماده 14 تا 16 این دستورالعمل و تحت عنوان «توسعه فعالیت شورای طبقه بندی زندانیان و تسهیل در مرخصی ها» گفته شده  لازم است شورای طبقه بندی زندانیان با ریاست قاضی ناظر زندان، حداقل هفته ای یک بار به صورت مرتب و مستمر تشکیل جلسه داده و درخصوص مرخصی و درخواست های آزادی مشروط و عفو زندانیان واجد شرایط و سایر مواردی که در آیین نامه اجرایی سازمان زندان ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور برای این شورا مقرر شده است، تصمیم گیری نماید.

همچنین امتیاز لازم جهت استفاده از مرخصی زندانیان مندرج در آیین نامه سازمان از 200 به 100 تغییر و میزان مرخصی در هر نوبت از سه تا پنج روز به پنج تا 10 روز اصلاح تا افراد بیشتری بتوانند از امتیاز مرخصی بهره مند شوند و تامین لازم جهت اعطای مرخصی به زندانیان، همان تامینات مندرج در ماده 132 قانون آیین دادرسی کیفری است، لذا در مورد محکومیت های سبک و افرادی که باقیمانده محکومیت آنان کمتر از سه ماه است، همچنین افرادی که اطمینان به بازگشت آنان وجود دارد، با تشخیص قاضی ناظر زندان یا قاضی اجرای احکام با صدور قرار التزام به قول شرف یا التزام به حضور با تعیین وجه التزام، نسبت به اعطای مرخصی اقدام می شود.

اعطای مرخصی زندانیان در دستورالعمل جدید «آیت الله رئیسی»

البته چندی پیش در دستورالعمل ساماندهی زندانیان و کاهش جمعیت کیفری زندان ها که 23 شهریور امسال از سوی آیت الله رئیسی، رئیس قوه قضاییه در ۲۹ ماده ابلاغ شد نیز به مواردی در بحث اعطای مرخصی پرداخته شده است مانند اینکه شورای طبقه بندی زندانیان به ریاست قاضی اجرای احکام کیفری به صورت منظم و مستمر تشکیل جلسه داده و با اخذ نظریه مددکار اجتماعی معاونت اجرای احکام، در خصوص درخواست‌های مرخصی، آزادی مشروط، نظام‌های آزادی و نیمه آزادی و آزادی تحت نظارت سامانه‌های الکترونیکی، عفو زندانیان واجد شرایط و سایر مواردی که در قانون آیین دادرسی کیفری به ویژه ماده ۵۵۳ قانون مذکور و آیین نامه اجرایی سازمان برای این شورا مقرر شده است تصمیم مقتضی اتخاذ می‌کند.

تبصره ۱- تا تصویب آیین نامه موضوع ماده ۵۲۰ قانون آیین دادرسی کیفری، دادستان‌ها و روسای حوزه‌های قضایی بخش با رعایت ماده فوق و معیارهای مقرر در آیین نامه اجرایی سازمان، درصورت لزوم راسا نسبت به اعطای مرخصی اقدام می‌نمایند.

تبصره ۲- رئیس کل دادگستری استان با پیشنهاد مدیرکل زندان‌های استان حسب ضرورت نسبت به استقرار دادرس علی البدل در زندان حوزه قضایی هر شهرستان اقدام می‌کند تا در خصوص اعطای مرخصی به محکومان مالی و رسیدگی به درخواست‌های زندانی مبنی بر تقسیط، تبدیل جزای نقدی و آزادی مشروط تصمیم مقتضی اتخاذ شود.

تبصره ۳- درصورتی که مددکار اجتماعی معاونت اجرای احکام به تعداد کافی نباشد، نظریه مددکار اجتماعی زندان اخذ می‌شود.

تبصره ۴- سازمان مکلف است کلیه فعالیت‌های محکومان در زندان را جهت بررسی و سنجش اقدامات اصلاحی و تربیتی، اتقان مصوبات شورای طبقه بندی و بهره برداری مراجع قضایی امتیازبندی کند.

قوه قضائیه در بازار داغ شایعات اطلاع‌رسانی سریع کند

رسول کوهپایه‌زاده وکیل پایه یک دادگستری نیز در این باره می‌گوید: موضوعاتی مانند زندانی شدن، مرخصی رفتن، آزاد شدن یا فرار از زندان برای برخی از محکومانی که چهره‌های خاص خبری هستند به دلیل موقعیت و جایگاه سیاسی و اجتماعی گاهی موجب نشر برخی از شایعات کذب و بی‌اساس درباره‌شان می‌شود.

وی می‌گوید: در مورد آقای مرتضوی دادستان سابق تهران این قضیه مطرح شد که ایشان خارج از زندان هستند، در مورد موکل بنده آقای بابک زنجانی نیز بازار شایعات قوت گرفت و این روزها هم در مورد آقای فریدون مطرح شد که قطعاً این گونه شایعات تمامی نخواهد داشت.

این وکیل در مورد اینکه آیا انتشار تصاویر محکومان در حال سپری کردن دوران محکومیت‌شان قانونی است یا خیر،گفت: انتشار عکس و تصویر محکوم زندانی در حال سپری کردن محکومیت، خلاف قوانین و مقررات است.مطابق اصل 39 قانون اساسی هتک حرمت و حیثیت کسی که به حکم قانون دستگیر، بازداشت، زندانی یا تبعید شده به هر صورت که باشد، ممنوع و مستوجب مجازات است.

کوهپایه‌زاده می‌گوید: نظام قانونی ما این چنین در نظر گرفته که انتشار تصاویر زندانی تحمیل مجازات مضاعف و تحقیر بر محکوم است و فاقد وجاهت قانونی و شرعی بوده و ممنوع است. 

این وکیل با توجه به داغ بودن بازار شایعات از این دست به قوه قضائیه پیشنهاد داد که برخورد صریح و قاطع با شایعه‌سازان انجام داده و تحت پیگرد قرار دادن این افراد تحت عنوان نشر اکاذیب به قصد تشویش اذهان عمومی توسط مدعی‌العموم و همچنین اطلاع‌رسانی سریع، دقیق و شفاف انجام دهد. 

مرخصی افراد مشهور به دستور مرجع ذی‌صلاح

کوهپایه زاده با اشاره به آیین‌نامه اعطای مرخصی به زندانیان می‌گوید: در این آیین‌نامه کیفیت مرخصی‌ها مشخص شده و اصولا دادن مرخصی به تشخیص یک هیات نظارت است و قاضی ناظر زندان دستور آن را می‌دهد. 

وی ادامه می دهد: مبنای اعطای مرخصی به محکومان و زندانیان براساس آیین‌نامه اجرایی سازمان زندان‌ها و اقدامات تامینی مصوب سال 84 و اصلاحیه‌های بعدی آن است. 

وکیل پایه‌یک دادگستری ادامه داد: علت اعطای مرخصی اینگونه عنوان شده که به منظور تحکیم مبانی و روابط خانوادگی و  اجتماعی، رفع مشکلات ضروری فرد و خانواده و بازتوانی و فراهم کردن زمینه بازگشت فرد زندانی به جامعه بوده است. 

وی می‌گوید: در ماده 214 این ‌آیین‌نامه شرایط اعطای مرخصی برشمرده شده که محکومان به حبس تا 15 سال حداقل باید یک سوم از مدت حبس خود را تحمل کنند و سپس به مرخصی بروند و برای محکومان بیش از 15 سال حبس باید سه سال را تحمل کنند تا بتوانند از مرخصی استفاده کنند. 

کوهپایه‌زاده ادامه می دهد: محکومانی که به دلیل عدم پرداخت جزای نقدی و محکومیت‌های مالی در حبس هستند باید حداقل یک ماه از حبس خود را تحمل کنند. 

وی با اشاره به بند «ج» ماده 214  این آیین‌نامه می گوید: 29 معیار در این آیین نامه برشمرده شده که براساس آن 200 امتیاز اگر محکومان کسب کنند می‌توانند از مرخصی استفاده کنند. همچنین در ماده 216 آمده متهمان به تشخیص پزشک زندان چنانچه نیاز به بستری شدن خارج از زندان داشته باشند می‌توانند برای گذراندن یک دوره معالجه از مرخصی استفاده و تمدید آن نیز بنابر تشخیص پزشک قانونی و بیمارستان خواهد بود. 

کوهپایه‌زاده شرط اعطای مرخصی را اینگونه اعلام می‌کند که باید مرخصی به تصویب شورای طبقه‌بندی زندان و اخذ تامین مناسب از فرد زندانی و محکوم برسد و در ماده 220 این آیین‌نامه شرایط اعطای مرخصی اضطراری در موقع بروز حوادث غیرمترقبه و اضطرار نیز آمده که محکومانی که شرایط مرخصی ندارند بنابر تایید شورای هماهنگی یا قاضی مجری حکم یا قاضی مجری زندان می‌توانند حداکثر 12 ساعت در روز را تحت‌الحفظ به مرخصی بروند. 

وکیل پایه‌یک دادگستری درمورد اینکه آیا امکان مرخصی زودهنگام برای زندانیانی که در روز اول مراجعه خود به زندان به مرخصی می‌روند وجود دارد یا خیر، گفت: باید مرخصی رفتن این افراد در روز اول زندانی شدن و معرفی شدنشان مطابق آیین‌نامه موارد و بندهای آن باشد. 

بنابراین به نظر می‌رسدمرخصی زودهنگام درمورد برخی متهمان مشهور اگر اتفاق افتاده باشد باید براساس بندهای آیین‌نامه مرخصی به محکومان و زندانیان باشد؛ البته تشخیص آن باز هم با مرجع ذی‌صلاح است و چنانچه این مرجع بخواهد می‌تواند حکم به مرخصی رفتن این متهمان را خارج از این آئین نامه نیز صادر کند.